Czy mówi wam coś nazwa wilec ziemniaczany? Jeśli nie, to się nie martwcie. Pewnie znacie tę roślinę pod nazwą batat, patat lub słodki ziemniak.
Bataty pochodzą z Ameryki Południowej i Ameryki Środkowej. Należą do rodziny powojowatych, a ich duże, skrobiowe, bulwiaste korzenie są popularnym warzywem. W niektórych krajach spożywa się także liście i pędy batatów. Jednak na polski rynek trafiają przede wszystkim długie bulwy o gładkiej skórce i pomarańczowym miąższu. W innych regionach świata popularne są odmiany batatów o białym, czerwonym, a nawet fioletowym kolorze.
Podróże batatów
Historia batatów zaczęła się między półwyspem Jukatan, a ujściem rzeki Orinoko w Wenezueli. Ponad 5000 lat temu zaczęli je uprawiać tamtejsi mieszkańcy. To właśnie z Ameryki Środkowej słodki ziemniak został przewieziony do Ameryki Południowej i na Karaiby.
Co ciekawe, bataty znane były także na wyspach Polinezji przed przybyciem na nie Europejczyków. Badania wykazały, że na wyspie Cooka warzywo to występowało już około 1400 roku. Naukowcy przypuszczają, że to wielcy żeglarze, czyli Polinezyjczycy, rozprzestrzenili tę roślinę po rejonie Oceanu Spokojnego od Hawajów po Nową Zelandię.
Dalsza ekspansja słodkich ziemniaków związana była z kolonialnymi podróżami Hiszpanów i Portugalczyków. Ci pierwsi przywieźli z Nowego Świata bataty na Filipiny oraz do Chin. Natomiast drudzy pokazali tę roślinę Japończykom, a wtedy na wyspie Okinawa rozpoczęła się ich uprawa.
Pierwsza wzmianka o batatach w Europie pochodzi z 1604 roku. Znaleźć ją można w książce kucharskiej pod tytułem Elinor Fettiplace’s Receipt Book, w której znajdowały się przepisy kulinarne elżbietańskiej kuchni oraz zasady prowadzenia ówczesnego wytwornego domu.
Bataty a kuchnie świata
Słodkie ziemniaki spożywane są na całym świecie. Jednak to w niektórych krajach tropikalnych stanowią podstawę wyżywienia. W Afryce spożywa się nie tylko bulwy batatów, ale także jej zielone liście i pędy, które są bogatym źródłem witamin A, C i ryboflawiny. W Kenii ze słodkich ziemniaków wytwarza się mąkę, z której piecze się chleby, bułki i ciasteczka. W Egipcie pieczone bataty są popularnym daniem ulicznym, które przygotowuje się w wózkach i podaje przechodniom. Mieszkańcy Ugandy zajadają się suszonymi plastrami z batatów, które podaje się z sosem orzechowym. Czy dla was też brzmi to przepysznie?
Popularność batatów nie kończy się na gorącej Afryce. We wschodniej Azji słodkie ziemniaki stanowią ważną część kuchni ulicznej – podaje się je zazwyczaj pieczone w specjalnych ulicznych piecach. W Korei danie to znane jest jako gungoguma. Japończycy robią z batatów także słodkie ciasta i przekąski. Upieczony deser ze słodkich batatów nosi nazwę daigaku-imo. Co ciekawe, z batatów robi się także zupy, a nawet słodkie napoje.
Co one mają w sobie?
Jeśli nie przekonuje was smak batatów, w co szczerze wątpimy, to zwróćcie uwagę na to warzywo ze względu na wartości odżywcze. Ta niepozorna bulwa zawiera w sobie sporo karotenoidów, w tym wpływającą na kondycję wzroku luteinę. Warto pamiętać o witaminach – z gruby B, C, E oraz kwas foliowy. Czerwone bataty zawierają dodatkowo likopen, który zmniejsza ryzyko powstawania chorób serca. Naukowcy udowodnili także, że bataty powinny spożywać osoby cierpiące na cukrzycę, ponieważ zwiększają one wrażliwość na insulinę.
