Nowalijki to młode warzywa, które pojawiają się w sprzedaży w nowym sezonie. Do nowalijek zalicza się m.in. pomidory, ogórki, sałatę, marchewkę, szczypiorek i cebulę dymkę. W kuchni wykorzystywane są najczęściej do urozmaicania smaku kanapek lub jako jeden ze składników sałatki.
Czy nowalijki są zdrowe i warto je jeść? Jak uprawiać nowalijki w domu? Dowiesz się z poniższego artykułu.
Kiedy pojawiają się nowalijki?
Nowalijki to warzywa wiosenne, które w sklepach i na targach dostępne są do kupienia od marca lub kwietnia. W Polsce niektóre nowalijki dorastają w szklarniach, a część uprawiana jest na polu. Pierwsze nowalijki, które można zakupić, to te szklarniowe – szklarnia chroni przed wiatrem i zimnem, tworząc roślinom korzystne warunki do hodowli. W szklarniach warzywa uprawiane są nie na klasycznym podłożu, ale na mieszaninie torfu, ziemi liściowej, nawozów i mikroelementów. Dopiero miesiąc-dwa po nowalijkach szklarniowych, pojawiają się w sprzedaży ich gruntowi bracia i siostry. Gatunki nowalijek rosną sukcesywnie, nie zachodzi sytuacja, kiedy w jednym miesiącu wyrastają wszystkie młode warzywa. Najwcześniej pojawia się młoda rzodkiewka i rabarbar, później szczaw i sałata. W okolicach czerwca możemy spodziewać się w warzywniakach młodych ogórków, szparagów i marchwi. Miesiąc później ukazują się pomidory, następnie buraki, papryka i bakłażan. Schyłek lata to sezon na młodą brukselkę, pietruszkę oraz selera.
Czy nowalijki są zdrowe?
Nowalijki co roku budzą wątpliwości – czy hodowane w sztucznych warunkach warzywa mogą mieć jakąkolwiek wartość odżywczą? Przeciwnicy nowalijek upatrują w nich źródło chemii i azotanów, którymi nawożone są rośliny. Oczywiście nowalijki szklarniowe są kontrolowane pod kątem dozwolonej zawartości nawozów, jednakże niektórzy uważają, że nawet dopuszczalna zawartość nie jest obojętna dla ludzkiego organizmu. Jeżeli chodzi o zawartość witamin i minerałów, to podobne ilości zawierają zarówno rośliny ze szklarni, jak i te zbierane z pola. Pierwsze mogą mieć nieco mniej witaminy C ze względu na brak światła słonecznego, ale nie jest to istotny ubytek. To jeść czy nie jeść nowalijek? Osoby ze świata naukowego zgodnie twierdzą, że nowalijki można jeść, byleby z głową. A to znaczy, że należy je dokładnie myć a sałatę nawet moczyć w wodzie przez około pół godziny. Te zabiegi mają na celu wypłukanie pozostałości pestycydów i azotanów. Warto zaznaczyć, że nowalijek nie poleca się podawać dzieciom poniżej 3. roku życia.
Jak wybierać nowalijki?
Nowalijki zachęcają do jedzenia nie tylko pysznym smakiem, ale i pięknymi kolorami, którymi urozmaicą każdą potrawę. Kupując nowalijki, staraj się trzymać kilku zasad:
- Wybieraj warzywa u lokalnych, znanych Ci rolników. Zrezygnuj z kupowania ich w hipermarketach, dyskontach czy innych miejscach, gdzie tak naprawdę nie wiadomo skąd pochodzą.
- Kieruj się regułami, jak przy wyborze każdych innych warzyw – unikaj nowalijek zwiędniętych, obitych czy nadpleśniałych.
- Nie wybieraj także warzyw nienaturalnie dużych i ładnych. Pokaźny rozmiar i kuszący kształt jest często oznaką potraktowania rośliny sporą ilością chemii.
- W lodówce nie trzymaj nowalijek w foliowych torebkach, ponieważ w tych warunkach warzywa ulegają zaparzeniu i przemianie azotanów w niebezpieczne dla zdrowia azotyny.
- Nie traktuj nowalijek jako źródło witamin i mikroelementów, ale raczej jako smaczny dodatek do posiłku.
Uprawa nowalijek w domu
Jeżeli nie ufasz hodowcom przemysłowym ani nie masz zaprzyjaźnionego rolnika, możesz spróbować uprawiać nowalijki w domu. Niektóre z nich mogą bardzo dobrze się przyjąć, a nawet jeśli nie – to koszt jest nieduży a przyjemności z domowego ogródka, co niemiara! Na kuchennym parapecie powinny wyrosnąć szczypiorek oraz natka pietruszki. Osoby, które dysponują dosłownie kawałkiem ogródka, mogą pokusić się o zakupienie tunelu foliowego. Te zminiaturyzowane szklarnie nadają się do uprawy sałaty, rzodkiewki marchewki czy buraków.
